پرداختن به مسائل سالمندان با توجه به صنعتی شدن جوامع و تبعات اقتصادی- فرهنگی و اخلاقی آن، بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین با توجه به این که شمار سالمندان در کشور ما در حال افزایش است، هدف از طراحی خانه سالمندان فراهم آوردن امکانات بسیار برای این افراد می‌باشد تا در حد امکان به نیازهای روانی، اجتماعی و جسمانی آنها پاسخ داده شود.
بدین منظور ایجاد فضایی آرام و بدون تنش می‌تواند آرامش بخش روح و روان سالمندان باشد. در این قسمت سعی شده که به استاندارد‌های طراحی خانه سالمندان، اصول طراحی خانه سالمندان و طراحی داخلی خانه سالمندان پرداخته شود.
توصیه‌های طراحی فضای سبز برای سالمندان:
اکنون پس از بررسی ویژگی‌های سالمندان، رهنمودهایی را برای طراحی فضاهای سبز برای سالمندان ارائه می‌دهیم که با رعایت این موارد درطراحی فضا برای سالمندان می‌توان محیط مناسب و دلنشینی را برای این افراد به وجود آورد. این موارد به صورت زیر بیان شده:
1- فواصل و طول مسیرهای دسترسی از حالت عادی کمتر باشد، برای مثال تعداد و محل قرار گیری سرویس‌های بهداشتی باید به صورتی باشد، که افراد سالمند در کوتاهترین زمان، و مناسب‌ترین مسیر ممکن بتوانند به آن دسترسی پیدا کنند. هیچ گونه بلندی یا مانعی در مسیر حرکت افراد سالمند قرار نداشته باشد.
2- سعی شود تا جای ممکن از مسیرهای شیبدار کمتر استفاده شود و در صورتی که مجبور به استفاده از مسیرهای شیبدار هستیم حدالامکان از نرده در کنار مسیرها برای دستگیری افراد سالمند استفاده شود.
3- لازم است عوامل محرک حواس بینایی، شنوایی_ لامسه و بویایی در طراحی فضای باز به کار گرفته شود، تا لذت و ادراک محیط به نحو مناسبی انجام بگیرد.
4- سرنخهای لامسه بسیار مهم و شامل تغییرات در بافت کف پیاده روها و محل برخورد مسیرها یا قبل از محوطه پله هاست.
این تغییر را می‌توان با تغییر در مصالح کفسازی به وجود آورد.
5- با توجه به این که سالمندان زودتر از افراد دیگر خسته می‌شوند، باید در فواصل مشخصی برای این افراد نیمکت های
مناسبی طراحی کرد.
6- بهتر است فضاهای خاصی برای ورزشهای سبک و نرمش برای سالمندان در نظر گرفته شود، برای مثال راه رفتن مورد علاقه بسیاری از سالمندان در سنین بالاست، بنابراین می‌توان با طراحی مسیرهای پیاده روی مناسب و متنوع، به نیاز آنها پاسخ مثبت داد.
7- یکی از تفریحات افراد سالمند صحبت کردن آنها با یکدیگر است طراحی فضاهایی برای تجمع سالمندان و گفتگو با یکدیگر در خارج ازمسیر‌های تردد می‌تواند بسیار مناسب باشد. طراحی فضاهایی جهت تجمع سالمندان در خارج از مسیرهای تردد.
اتاقها در طراحی خانه سالمندان
به طور کلی در هر اتاق نباید بیش از 4 نفر زندگی کنند. اتاق حتما ً باید دارای یک پنجره باشد.فضای کافی برای جابه‌جا کردن و حرکت دادن ویلچر موجود باشد وحتما داخل واحد حمام داشته باشد.درِ اتاق نیز نباید به داخل اتاق‌های دیگر باز شود.
کنار یا بالای تختخواب بیمارباید زنگی برای صدا کردن فوری پرستار یا اعلام خطر وجود داشته باشد و آب خوردن در دسترس سالمند باشد. همچنین نور کافی برای مطالعه در رختخواب فراهم شود (مثل یک چراغ مطالعه کوچک در بالای تخت).
اگر محیط خصوصی امکان پذیر نیست در فاصله بین تختخواب‌های اتاق پرده‌ای باشد تا در صورت نیاز، سالمند بتواند با کشیدن پرده یک محیط خصوصی برای خود ایجاد کند. تخت نسبت به پنجره باید دید داشته باشدو یک صندلی راحت در کنار تخت باشد.همچنین هر سالمند باید یک کمد جداگانه وهم‌اتاقی‌های سازگار، همزبان و متناسب با خود داشته باشد. در صورت تمایل، اتاق تلفن داشته باشد و ملحفه‌های تمیز در دسترس باشد.
دستشویی و توالت در طراحی سرای سالمندان
طراحی این مکان‌ها باید طوری باشد که ویلچر در آنها به راحتی وارد و خارج شود و امکانات مناسب برای افراد معلول داشته باشد.
سینک‌ها باید مجهز به آب سرد و گرم باشد.در این مکان میله‌های حمایت‌کننده‌ای باشد که فرد بتواند در حین حرکت دست خود را به آنها بگیرد و از آنها برای تسهیل حرکت استفاده کند.
در این مکان‌ها باید زنگ‌هایی وجود داشته باشد که در صورت بروز حادثه فوراً پرستار‌ها مطلع شوند.
سالن‌ها و اتاق نشیمن در طراحی معماری خانه سالمندان
اماکن عمومی نیز باید نور کافی داشته باشند. همچنین در تمام اتاقها، پریز‌های برق و وسایل خطرناک باید با رنگ‌هایی که به شدت جلب توجه می‌کنند (مثل قرمز پررنگ و غیره) مشخص شوند.در سالن‌ها و اتاقها باید میله‌هایی دور‌تا‌دور اتاق وجود داشته باشد که سالمند در هنگام حرکت بتواند از آنها کمک بگیرد.
سالن و راهرو‌ها باید دست کم آن‌قدر وسعت داشته باشد که به طور همزمان دو ویلچر بتوانند از کنار هم عبور کنند. همچنین برای استراحت سالمندان صندلی‌ها و کاناپه‌های راحتی باید در آن تعبیه شود. یک تابلوی اعلانات نیز لازم است تا قوانین و خبر‌های سرای سالمندان را به اطلاع ساکنان برساند.
سالن تفریح و ورزش در دکوراسیون خانه سالمندان
خانه سالمندان باید دارای سالن‌های مناسبی برای ورزش و تفریح سالمندان باشند. وسایل سرگرمی و تفریح متناسب با شرایط به میزان کافی در آن‌جا وجود داشته باشد. مکان‌ها یا اتاق‌های خصوصی مناسبی برای ملاقات با دوستان یا اعضای خانواده داشته باشد. در ضمن، اتاق‌های خصوصی برای انجام معاینات و اقدامات پزشکی در آنها تعبیه شده باشد.
ویژگی‌های محیطی سرای سالمندان
سرای سالمندان باید تمیز باشد و از نظر ظاهری مرتب به نظر برسد، بو و هوای مطبوع داشته باشدو از سروصدای ترافیک شهر یا دیگر صدا‌های آزار‌دهنده دور باشد. تهویه مناسب هوا و اعتدال درجه حرارت در زمستان‌ها و تابستان‌ها، دسترسی به تلفن عمومی برای همه و صندوق مخصوص برای نامه‌ها و مرسولات هر فرد در نظر از دیگر لوازم و شرایط چنین موسسه ای است.
اقدامات ایمنی و محافظتی خانه سالمندان
محیط باید فاقد خطراتی نظیر نور کم، مسیر سنگلاخ، صندلی‌های ناپایدار و در حال شکستن یا وسایل دست‌و پاگیری باشد که ممکن است فرد در هنگام راه رفتن به آنها برخورد کند.
به طور سالانه این اماکن باید از نظر امنیت در برابر آتش، زلزله و حوادث دیگر به طور رسمی بررسی و بیمه شوند.مسیرهای خروج اضطراری باید در نظر گرفته شده باشد و امکانات اطفاء حریق فراهم باشد. وسایل کمک‌های اولیه و اورژانس و زنگ خطر‌های مناسب در تمام ساختمان جهت اطلاع‌رسانی فوری و اورژانس به تمام سالمندان نیز باید وجود داشته باشد. با توجه به مشکلات شنوایی در این سنین، صدای این زنگ خطر‌ها باید طوری باشد که تمام سالمندان به راحتی آن را بشنوندحتی اگر خواب هستند.
تعداد پله‌های طبقات نباید زیاد باشد و باید آسانسور به میزان کافی برای حرکت در بین طبقات وجود داشته باشد. برای پنجره‌ها، تراس‌ها و پشت‌بام، نرده‌های محافظ تعبیه شده باشد.
نیازهای طبی در سرای سالمندان
تمام دارو‌های مورد نیاز بیمارباید مهیا باشد. همچنین وجود پرستارهای مجرب و دوره‌دیده برای انجام کمک‌های اولیه و اقدامات احیا به طور شبانه‌روزی و ویزیت روزانه توسط پزشک عمومی در صورت نیاز وامکان برقراری تماس فوری با پزشک در موارد اضطراری از قبل هماهنگ‌شده باشد. در صورت نیاز باید امکان ویزیت توسط متخصص بیماری‌های مختلف موجود باشد. این فرصت باید به بیمار داده شود که در صورت احساس نیاز بتواند توسط پزشک شخصی خود معاینه و درمان شود.
وجود امکانات فیزیوتراپی در مرکز وهماهنگی با نزدیک‌ترین بیمارستان‌ها برای پذیرش بیماران اورژانسی از ضروریات ست ضمنا باید دفتری در مرکز وجود داشته باشد که بیماری‌ها و شرایط هر بیمار و آدرس، شماره تلفن و نحوه ارتباط برقرار کردن فوری با چند نفر از نزدیکان او در آن خوانا و مرتب به طور مستمر ثبت شود.
باید مکان خاصی برای افراد تعبیه شود تا به مسائل مذهبی خود به راحتی رسیدگی کنند. اتاق مطالعه و کتاب‌ها و لوازم مورد نیاز در این زمینه مهیا باشد. امکان شرکت در مراسم مذهبی، تفریحی یا خانوادگی در خارج از مؤسسه برای فرد فراهم باشد وبرنامه‌های سرای سالمندان آن‌قدر انعطاف‌پذیر طراحی شود که فرد در صورت عدم تمایل بتواند در هر کدام از آنها شرکت نکند.
همچنین باید اقدامات مناسب برای تعطیلات، اعیاد یا روز تولد افراد سالمند مؤسسه در نظر گرفته شود.
چند ایده برای دکوراسیون داخلی خانه سالمندان :
اتاق خواب مستر برای سالمندان
بهتر است اتاق خواب مستر خانه را به آنها اختصاص دهید، چون در این اتاقها سرویس بهداشتی اختصاصی وجود دارد برای سالمندان بهتر است، اگر خانه تان اتاق خواب مستر ندارد، می‌توانید اتاق خوابی که کمترین فاصله را با سرویس بهداشتی دارد را به آنها بدهید.
کفپوش هایی مناسب برای سالمندان
بهتر است برای کل فضاهای داخلی خانه تان کفپوش هایی مانند موکت‌ها را در نظر بگیرید تا از ایمنی آنها مطمئن باشید.
مبلمان‌های مناسب برای سالمندان
بهترین مبلمان‌ها مبلمان هایی هستند که گوشه‌های گرد دارند، مبلمان‌های با گوشه‌های قائمه و تیز می‌توانند تن نحیف و ظریف سالمندان را آزرده کند.
نکته‌ی دیگری که باید در هنگام انتخاب مبلمان‌های مناسب برای سالمندان در نظر بگیرید دسته دار بودن آنها است.
استفاده از شیشه‌ها را در طراحی داخلی سرای سالمندان فراموش کنید
میز‌های تمام چوب یا میزهایی با روکش‌های پارچه ای گزینه‌های مناسب‌تری هستند.
صندلی‌های اختصاصی برای سالمندان
سعی کنید در خانه تان یک صندلی راحتی و البته اختصاصی برای عزیزان سالخورده تان در نظر بگیرید تا بتوانند با خیال راحت پای خود را روی آنها دراز کنند.
خانه‌های هوشمند، مناسب برای سالمندان
ساده‌ترین نمونه هوشمند سازی فضاهای داخلی خانه می‌تواند نصب زنگ هشدار در اتاق خواب سالمندان باشد. این کار باعث می‌شود تا آنها در سریع‌ترین زمان ممکن شما را از حال روز خود باخبر کنند.
خانه هایی با دکوراسیون خلوت
اگر عزیزان سالخورده شما برای راه رفتن از واکر یا عصا استفاده می‌کنند خلوت بودن دکوراسیون داخلی خانه تان اهمیت ویژه ای پیدا می‌کند. در این وضع خانه شما باید طوری چیدمان شود که مسیرهای ارتباطی دارای کمترین مبلمان‌ها باشند.
تهویه اتاق خواب سالمندان
وجود یک پنجره که به راحتی باز و بسته شود و یا حتی در مواردی استفاده از دستگاه‌های هواساز یا تصفیه هوا به شدت توصیه می‌شود.
منبع :
moblodecor.com